Kızılötesi Fotoğraf Nasıl Çekilir?

Kızılötesi Fotoğraf Nasıl Çekilir?

Daha önceki yazılarımda Kızılötesi Işığın ne olduğunu ve Kızılötesi Fotoğrafçılığa Giriş sayfamda da fotoğraf makinelerinin kızılötesi ışık ile ilişkisini açıklamaya çalışmıştım. Kısacası dijital fotoğraf makinelerinin sensörleri kızılötesi ışığa da duyarlıdırlar. Fakat üretim anında dijital fotoğraf makinelerini kızılötesi ışığa körleştirilmek için sensörlerinin önüne kızılötesi engelleyici low-pass filtreler takılır. Buna ragmen bu filtreler oldukça küçük miktarlarda kızılötesi ışığı yine de geçirmektedirler. Bu da mevcut durumda kızılötesi fotoğraf çekebilme olanağı tanımaktadır. Bu bilgiler ışığında Kızılötesi Fotoğraf Nasıl Çekilir? sorusuna yalın bir şekilde cevap vermeye çalışacağım.

Sensör Low-Pass filtre

Sensörün üzerinde camgöbeği renkli low-pass filtre açıkça görülmektedir.

Kızılötesi Fotoğraf Nasıl Çekilir?

Kızılötesi fotoğraf, kızılötesi filtre yardımıyla çekilir. Objektifin filtre çapına uygun bir çapta kızılötesi filtreyi objektifinize takarak, güneşli veya nispeten aydınlık bir günde açık bir alanda uzun pozlama değerleri kullanarak kızılötesi fotoğraf çekebilirsiniz. Belirttiğim açık alanda kadrajınıza geniş yapraklı ağaç veya bitki alabilirseniz fotoğrafınıza katacağı görsel etki oldukça pozitif olacaktır.

Kızılötesi Fotoğraf

Örnek bir Kızılötesi Fotoğraf (Yer: Bolu Gölcük Tabiat Parkı)

Kızılötesi fotoğraf çekimi, klasik fotoğraflama tekniklerinden olan uzun pozlama yöntemine çok benzemektedir. Uzun pozlama ihtiyacı olmasının nedeni fotoğraf makinesinin sensörünün önünde kızılötesi engelleyici filtre olmasıdır. Bu filtrenin kızılötesi ışığı az geçirmesi, kızılötesi fotoğrafçılık için bir nevi ND filtre gibi davranmasıyla sonuçlanmaktadır. Bu yüzden kızılötesi fotoğraf çekerken mutlaka tripod kullanılması gerekmektedir.

Kızılötesi Dünya’ya Adım Atmak İstiyorum, Fakat Hangi Filtreyi Almalıyım?

Ana hatlarıyla dört adet filtre çeşidi olduğu için bu soruya cevap verebilmek zor olabilir. Kızılötesi filtreler, kızılötesi ışığı geçirmeye başladıkları alt sınır değerleriyle isimlendirilirler. Örnerğin en popüler kızılötesi filtre olan Hoya R72 filtre 720nm (nanometre) dalgaboyu ve üzerinde kızılötesi ışığı geçirir. Bu yüzden “720nm kızılötesi filtre” olarak nitelendirilir. Diğer kızılötesi filtreler ise 590nm, 665nm, 850nm’dir. Bu kızılötesi filtrelerin nasıl etkilerinin olduğunu Kızılötesi Fotoğrafçılıkta Filtre Seçimi sayfasında detaylı şekilde açıkladım. İsteğinize göre belirttiğim yazının size rehberliği sayesinde istediğiniz filtreyi secebilirsiniz. Benim şahsı tavsiyem ise bulunabilirliği ve ürettiği fotoğrafların işlenmesinin daha kolay olmasından dolayı “Hoya R72” olacaktır. Böylelikle Kızılötesi Fotoğraf Nasıl Çekilir? sorusunda bir noktayı daha aydınlatmış olduk.

Hazırlıklar

Öncelikle fotoğraf makinenizin fotoğraf çıktı biçimini RAW veya RAW+JPEG olarak ayarlayıp manuel pozlama ayarında ISO 200, Diyafram: 8, pozlama süresi 15 saniye veya daha fazla, Beyaz Ayarını olabildiğince düşük (Öneğin: 2500 Kelvin) olarak ayarlayın. Herşey hazır olduğunda Fotoğraf makinenizi tripoda yerleştirin ve kadrajınızı ayarlayın. Odaklamayı da yaptıktan sonra odaklama seceneğini manuale ayarlayın. Kızılötesi filtreyi objektife takın ve denklanşöre basarak pozlamayı başlatın.

Not: Aynasız model bir fotoğraf makinesine sahipseniz, filtre takılı iken odaklama modunu manuale almadan da odaklama yapabilirsiniz. Manuel çekim modunda pozlama süresini arttırdığınızda ekrandaki görüntünün belirginleştiğini göreceksiniz. Bu da makineye, kızılötesi fitre takılıyken de otomatik odaklama yapabilme olanağı sunacaktır.

Pozlamanın sonunda ise şuna benzer bir sonuç ile karşılaşırsanız başarıyla kızılötesi fotoğraf çektiniz demektir:

Kızılötesi Fotoğraf

İşlenmemiş Kızılötesi Fotoğraf. (Direkt RAW çıktısı.)

Tabii ki işimiz bununla bitmiyor. Sonrasında ise çekmiş olduğumuz RAW formatındaki fotoğrafı işlememiz gerekiyor. İşleme sürecini ise Kızılötesi Fotoğraf İşleme sayfasında detaylıca açıkladım. İşleme sonrasında ise fotoğrafımız böyle görünecek:

Kızılötesi Fotoğraf

İşlenmiş Kızılötesi Fotoğraf.

Filtre takıp çıkarmak, Uzun pozlamayla uğraşmak ve tripod taşımak istemiyorum!

Eğer buraya kadar yazıyı okuduysanız veya anlatılanları uyguladıysanız filtre takıp çıkarmak ve uzun pozlama yapmak gibi biraz zor ve her an uygulanabilir olmayan durumlar gözünüzden kaçmamıştır.

Bu noktada biraz teknik bilgi ve deneyim devreye giriyor. Özet olarak sensörün önündeki kızılötesi engelleyici filtreyi çıkarıp, yerine sadece kızılötesi ışığı geçirecen filtre takmanız suretiyle dönüştürülmüş bir fotoğraf makinesi edinmeniz size bu işin üstesinden gelmenizde yardımcı olabilir. Bu sayede elde düşük perde hızlarında çekim yapabilirsiniz. Bu da kızılötesi portre veya makro fotoğraf çekmenize yardımcı olur.

Kızılötesi Fotoğraf

Low-Pass filtresi çıkarılmış Fotoğraf Makinesi Sensörü

Bunun için yapmanız gereken tek şey kendinize güveniyorsanız bir adet fotoğraf makinesi daha alıp modifiye etmeniz veya hazır çevrilmiş bir makine edinmek için benimle iletişime geçmenizdir.

Buraya kadar Kızılötesi Fotoğraf Nasıl Çekilir? sorunuza cevaplar bulmaya çalıştık.

Kızılötesi fotoğrafın dünyasına daha fazla yelken açmak isterseniz sitemizde sizleri bir çok teorik ve teknik bilgiler sizleri bekliyor olacaklar. Bunun dışında bana soru sormak isterseniz çekinmeden geçebilirsiniz.

Kızılötesi Fotoğrafçılığa Giriş

Kızılötesi Fotoğrafçılığa Giriş

Low Pass Filtre Nedir?

Kızılötesi fotoğrafçılığa giriş için öncelikle sensör yapıları hakkında bilgi aktarmaya çalışacağım. Dijital fotoğraf makinelerinin sensörleri görünür ışığa duyarlı oldukları kadar yakın kızılötesi ışığa da duyarlıdırlar. Ancak fotoğraf makinelerinin asıl amaçları görünür ışıkla fotoğraf çekmek olduğundan üretim aşamasında sensörün önünde kızılötesi ışığın sensöre ulaşmasını engelleyen bir filtre takılır. Bu filtreye düşük dalga boylarındaki ışığı (görünür ışık) geçirmesinden dolayı Low Pass filtre denir. Fakat bu filtre yapısı itibariyle kızılötesi ışığı da az miktarda geçirir. Bu sayede mevcut fotoğraf makinemizle, kızılötesi filtre yardımıyla uzun pozlama sürelerinde kızılötesi fotoğraf çekebiliriz. (Gün ışığında fotoğraf makinesine bağlı olarak 2-20 saniye veya daha fazla.)

kızılötesi fotoğrafçılığa giriş

Sol tarafta sensörün üzerinde camgöbeği renkli low Pass filtre açıkça görülmektedir.

Low Pass filtre, kızılötesi fotoğrafçılığın önündeki en büyük engeldir. Çünkü bu filtre kızılötesi ışığın geçmesini büyük ölçüde engellediğinden dolayı ancak uzun pozlama yaparak kızılötesi fotoğraf elde edilebilir.

kızılötesi fotoğrafçılığa giriş

Low-Pass filtresi çıkarılmamış bir Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Resimden de anlaşılacağı üzere Low Pass filtre, Kızılötesi tayftaki ışığın tamamına yakınını filtreleyerek kızılötesi ışığın sensöre ulaşmasını engeller.

Low Pass filtrenin işlevini örnek grafiklerden daha iyi anlayabiliriz:

Low Pass filtresi çıkarılmamış bir Dijital SLR'in tayf hassasiyet grafiği

Low Pass filtresi çıkarılmamış bir Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi çıkarılmış Dijital SLR'in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi çıkarılmış Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi, Kızılötesi ışığı geçirecek bir filtreyle değiştirilmiş Dijital SLR'in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi, Kızılötesi ışığı geçirecek bir filtreyle değiştirilmiş Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Kişisel deneyimlerim sonucunda giriş seviyesi DSLR fotoğraf makinelerinde (D40, D50, D70) pozlama süresinin oldukça düştüğünü gözlemledim. Bunun sebebi orta ve üst seviye DSLR fotoğraf makinelerinde (D90, D300, D700) kızılötesi ve ultraviyole ışığın fotoğraf kalitesine olumsuz etkisini azaltmak için daha kaliteli Low Pass filtre kullanılması, bir başka deyişle kızılötesi ışığı daha fazla bloke etmeleridir. Nikon D40 marka/model fotoğraf makinesiyle 1-2 saniye pozlamayla çekilebilen bir kare, Nikon D90 marka/model bir fotoğraf makinesiyle aynı diyafram ve iso değerlerinde ancak 20-60 saniye pozlama ile çekilebilir.

Bazı Fotoğraf makineleri Kızılötesi çekim seçeneğine sahiptir.

Bazı dijital kameralarda ise sensör önündeki Low Pass filtre makine ile gelen bir ayar sayesinde kaldırılabilmektedir. Sony DSC-F828 model fotoğraf makinesinde “Night Shot Mode (Gece Çekim Modu)” ayarı ile sensör önündeki Low Pass filtre kalkar ve objektifin önüne kızılötesi filtre takılırsa kızılötesi fotoğraf makinesi elde edilmiş olur. Detaylı bilgi için arama motorlarında Sony DSC-F828 Nightshot Hack olarak aratırsanız detaylı yazı ve videolu anlatımlara ulaşabilirsiniz.

Kızılötesi fotoğrafçılığa giriş için bir deneme yapalım.

İlk olarak yapmamız gereken fotoğraf makinemizin kızılötesi ışığa duyarlı olup olmadığını test etmek. Bunu anlayabilmemiz için iki şartı sağlamamız gerekir:

1- Bir adet TV kumandası
2- 3-4 saniye pozlama süresinde ışık patlamasına izin vermeyecek şekilde görece karanlık bir ortam.

kızılötesi fotoğrafçılığa giriş

Kızılötesi Hassasiyet Testi

Bunlar sağlandıktan sonra makinemizi 3 saniye pozlamaya ayarlayıp sabit bir yere bırakıyoruz. TV kumandası ile herhangi bir tuşa sürekli basarken kumandanın sinyal gönderen ledini fotoğraflıyoruz. Aşağıdaki fotoğraflara benzer bir sonuç çıkması gerek:

Örnek fotoğraflara benzer bir sonuç elde ettiyseniz mevcut fotoğraf makineniz kızılötesi ışığa duyarlı demektir. Bundan sonra bir adet kızılötesi filtre edinip Kızılötesi Fotoğraf Çekim Teknikleri sayfasında anlatılan tekniklerin birincisi ile kızılötesi fotoğrafçılığa giriş yapabilirsiniz.