Kızılötesi Fotoğraf Çekim Deneyimlerim

Bu yazımda Kızılötesi Fotoğrafçılığa nasıl başladığımı ve nasıl ilerlediğimi açıklayacağım. Kızılötesi Fotoğrafçılık hakkında Türkçe bilgi kaynaklarının yetersizliği, Türkiye’de icra eden pek fazla fotoğrafçı olmaması, Kızılötesi fotoğraf makinesi temini ve çevirme işleminin zorluğundan dolayı temel çekim tekniklerinden başladım ve zamanla ilerleme kaydettim. Kızılötesi fotoğraf çekim deneyimlerimi başlıklar halinde gruplanacak olursa:

1- Kızılötesi filtre ile kızılötesi fotoğraf çekim
2- Full Spectrum şeklinde dönüştürülmüş DSLR fotoğraf makineleri ile kızılötesi fotoğraf çekim (sadece Low Pass filtrenin çıkarılması)
3- Low Pass filtrenin sadece kızılötesi ışığı geçiren filtre ile değiştirilmesiyle kızılötesi fotoğraf çekim
4- Full Spectrum şeklinde dönüştürülmüş Aynasız fotoğraf makineleri ile kızılötesi fotoğraf çekim (sadece Low Pass filtrenin çıkarılması)

1- Kızılötesi filtre ile kızılötesi fotoğraf çekim

Ekipmanlarım: Nikon D700, 20mm f/2.8D, 50mm f/1.8G.

İlk olarak fotoğraf makinemin kızılötesi ışığa hassas olup olmadığını ve gerçekten kızılötesi fotoğraf çekip çekemeyeceğimi anlamak için ilk olarak kumanda testiyle deneme yapmaya karar verdim. Kumandaların ön tarafındaki led’lerinden sadece kızılötesi ışık bandında ışık yayılır. Eğer fotoğraf makinem anlatılanlar gibi kızılötesi ışığa duyarlı ise, bu ışığı yakalayabilecekti. (Nasıl yapıldığını burada bulabilirsiniz) Kumanda testinden çıkan sonuç:

Kızılötesi kumanda verici

Kızılötesi Hassasiyet Testi.

Bu sonuç kızılötesi dünyaya adım atabileceğim anlamına geldiği için Kızılötesi Fotoğrafçılığa olan merakım daha da arttı ve hemen filtre araştırmalarına giriştim. Kızılötesi Fotoğrafçılıkta Filtre Seçimi başlıklı yazımda da belirttiğim gibi kararımı Hoya R72 den yana kullandım. Sıra filtre çapı seçimine gelmişti, zira bu da önemli bir husustu.

50mm lensin filtre çapı = 58mm,

20mm lensin çapı = 62mm.

Bu ekipmanlar dahilinde 62mm’lik bir Hoya R72 ve 58-62 step-up ring (dönüştürme halkası) sipariş ettim. Size tavsiyem filtreyi, lens değişimlerine ayak uydurması açısından imkanınız varsa 72 ya da 77mm almanız yönünde olacaktır. Filtre çapı düşürücü adaptörlerle istediğiniz çaptaki lenslerle kullanabilirsiniz. Yalnız filtre çapının artmasıyla birlikte fiyatının da artacağını belirtmeliyim. (Filtreyi Türkiye’de bulunmasının zorluğu ve bulunsa dahi fiyatının yurt dışı fiyatına göre daha pahalı olmasından dolayı Ebay aracılığıyla aldım.)

Filtre geldiğinde ise 20mm lens ve Nikon D700 fotoğraf makinesinde hemen bir deneme çekimi yaptım. Önce fotoğraf makinesini tripoda yerleştirdikten sonra odaklama yaptım. Çekim esnasında otomatik odaklama özelliğinin devreye girip odaklamayı bozmaması için odaklama modunu manual’e alıp kızılötesi filtreyi lense taktım. Çekim modunu manual’e alıp pozlama süresini 2 sn’ye (2″) diyaframı f/8’e iso ayarını 100’e ayarlayıp deklanşöre bastım. İşte sonuç:

Hoya R72 Kızılötesi Filtre

Kızılötesi filtre ile ilk test çekimim.

Bu filtreyi fotoğraf gezilerinde bol bol deneme fırsatı buldum.

Daha sonra bir fotoğraf gezisinde bu filtreyi kapsamlı bir şekilde deneme fırsatı buldum. Bol güneşli ve ağaçlı bölgeleri seçtim. En iyi sonuçları geniş yapraklı ağaçların bol olduğu ortamlarda aldığımı söyleyebilirim. Geniş yapraklı ağaçlar bembeyaz bir hale bürününce ortaya gayet güzel görüntüler çıkıyor. Bir parkta çektiğim gelişi güzel bir fotoğraf:

kızılötesi fotoğraf

Equipment: Nikon D700, AF 20mm f/2.8D, Hoya R72 Infrared Filter
Exif: 20mm, f/8, iso100, 10sec.
Location: Çamlık / Denizli / TURKEY

Bir süre sonra 20mm lensi elden çıkarmak durumunda kaldım. Bundan sonra çekimlere sadece 50mm ile devam ettim. Bu arada Karadeniz’e gitme fırsatım olunca Kızılötesi fotoğrafçılık adına gerçek deneyimimi Karadeniz’de edinme şansı buldum. Karadeniz, Kızılötesi fotoğrafçılık için mutlaka gidilmesi gereken yerlerin başında geliyor. İşte size Borçka / Artvin Karagöl’de çekilmiş bir kızılötesi fotoğraf:

kızılötesi fotoğraf

Equipment: Nikon D700, AF-S 50mm f/1.8G, Hoya R72 Infrared Filter
Exif: 50mm, f/11, iso160, 30sec.
Location: Artvin / Borçka / Karagöl / TURKEY

Bursa/Gölyazı gezisinde ise tesadüfen filtre takılı olmasına rağmen D700’ün otomatik netleme yapabildiğini fark ettim. Bu da bana filtreyi her defasında odaklama için takıp çıkarmaktan kurtardı. Tabi bunun için yeterli ışık, yani güneşli bir hava durumu şart. Bursa/Gölyazı gezisinden iki kare:

kızılötesi fotoğraf

Equipment: Nikon D700, AF-S 50mm f/1.8G, Hoya R72 Infrared Filter
Exif: 50mm, f/11, iso100, 30sec.
Location: Gölyazı / Bursa / TURKEY

kızılötesi fotoğraf

Equipment: Nikon D700, AF-S 50mm f/1.8G, Hoya R72 Infrared Filter
Exif: 50mm, f/11, iso100, 30sec.
Location: Gölyazı / Bursa / TURKEY

Kızılötesi fotoğraf çekerken uzun pozlama yapılmasından dolayı bataryanın çabuk bitmesi, tripod taşıma zorunluluğu, kızılötesi çekim için filtre söküp takmak gibi durumlar bir tane fotoğraf makinesini dönüştürmeyi zorunlu kıldı. O zamanlar yurt dışından sensör önüne takılacak kızılötesi filtreyi getirtme tecrübem olmadığından, sensör önündeki kızılötesi ışığı bloklayan filtreyi kaldırarak full spectrum olarak çevirmeye karar verdim.

2- Full Spectrum şeklinde dönüştürülmüş DSLR fotoğraf makineleri ile kızılötesi fotoğraf çekim (Sadece Low Pass filtrenin çıkarılması)

Örnek kızılötesi fotoğrafları incelerken Nikon D40’ın kızılötesi çekimlerdeki başarısını bir kaç kez görmüş olmam, LCD ekranının büyüklüğü ve Low Pass filtresinin çıkarılması konusunda İnternet’te makalelerinin olması beni bu makineyi almaya yöneltti ve ikinci el bir Nikon D40x aldım. Low Pass filtresini çıkararak full spectrum bir makine elde ettim.

Low Pass filtre çıkarma işleminden sonra lens önüne bir adet Hoya R72 filtre takıp Belgrad ormanında geziye çıktım. Sonuçlar gerçekten etkileyiciydi. Netleme telafisini ise Belgrad ormanında deneme yanılma yöntemiyle iyice pratikleştirme olanağı buldum.

kızılötesi görüntüleme

Equipment: IR modified Nikon D40x, AF-S 50mm f/1.8G, Hoya R72 Infrared Filter
Exif: 50mm, f/8, iso200, 1/160sec.
Location: Belgrad Ormanları / İSTANBUL

kızılötesi fotoğraf

Equipment: IR modified Nikon D40x, AF-S 50mm f/1.8G, Hoya R72 Infrared Filter
Exif: 50mm, f/8, iso200, 1/160sec.
Location: Belgrad Ormanları / İSTANBUL

Nikon 50mm f/1.8G lensin görüş açısı D40x de bazen yetmiyordu. 1,5 crop faktörü de göz önüne alındığında pratikte 75mm’lik bir lensle çekim yapıyordum. Bunun için Nikon 18-55 kit lens almaya karar verdim. Ayrıca Hoya R72 filtreyi bu lenste kullanabilmek için bir de 52-62 step-up ring dönüştürme halkasından aldım. İlk gözlemlerimde 30mm üzerine çıktığımda netleme telafisi yapamamam oldu. Netleme telafisini her bir odak uzaklığı için ayrı ayrı pratikleştirmek gerçekten zor oluyordu. 18-20mm odak uzaklıklarında ise netleme halkasını saat yönüne olabildiğince çevirdiğimde en keskin sonuçları aldığımı keşfettim. 18-55 lens ile genelde 20mm’de çekim yaptım. Bu bana oldukça pratik gelmişti. Odak mesafesini 20mm ye ayarlayıp, netleme halkasını en sağa çevirdiğimde odaklanmış oluyordu. (Bu arada bildiğiniz üzere 18-55 lenslerde netleme halkası objektifin ön elementi oluyor.)

Genellikle manzara fotoğrafı çektiğim için 20mm odak uzaklığı benim işimi büyük ölçüde görüyordu.

kızılötesi fotoğraf

Equipment: IR modified Nikon D40x, AF-S 18-55mm f/3.5-5.6
Exif: 20mm, f/8, iso100, 1/160sec.
Location: Süleymanlı Gölü / Denizli / TURKEY

3- Low Pass filtrenin sadece kızılötesi ışığı geçiren filtre ile değiştirilmesiyle kızılötesi fotoğraf çekim

Full spectrum olarak çevirdiğim Nikon D40x perde arızası verince onu emekliye ayırmak zorunda kaldım. Bu arada ilk denemelerimden bu zamana kadar geçen süre içerisinde kızılötesi fotoğraf çekmek bende bir tutkuya dönüşmüştü ve başladığım bu serüven yarım kalmamalıydı. Yazının başında anlatmaya çalıştığım 2 yöntemin dezavantajlarından dolayı bir adet makineyi kızılötesi çekim için çevirmeye karar verdim ve kobay olarak Nikon D200 modelini seçtim. Dahili odaklama motorunun bulunması, mevcut Nikon D700 fotoğraf makinem ile ortak batarya kullanması tercih sebeplerim oldu.

Bir adet Nikon D200 edindikten sonra ise yurt dışından Low Pass filtre ve gerekli malzemeleri temin etmeye başladım. Malzemeler de tamamlanınca Nikon D200’ü modifiye ettim. Modifikasyon sonrasında görünür ışıkla nasıl fotoğraf çekiyorsak, modifiye edilmiş Nikon D200’de de aynı şekilde kızılötesi fotoğraf çekmek mümkün hale geldi. Vizörden görerek, elde çekim yapabilmek gerçekten keyif vericiydi. Bu ilk modifikasyon maceramdan sonra çıtayı yükselterek çeşitli makineler çevirdim. Marka bazında çevirdiğim en üst modeller Nikon’da D7200, Canon’da 60D ve Sony’de A7R oldu. Çevirdiğim modeller arasında özellikle Nikon D90, Canon 50D ve daha üst modellerdeki avantajları sıralayacak olursam:

  • Liveview (Canlı Önizleme) modu ile sabit ve değişken odaklı lenslerin kullanılabilmesi,
  • Özel renk sıcaklığı ayarlanabilme özellikleri ile de çekilen fotoğrafların LCD ekranda daha anlaşılır tonlarla karşımıza çıkması

gibi özellikler kızılötesi fotoğrafçılığı daha da haz alınır hale getirmiştir.

4- Full Spectrum şeklinde dönüştürülmüş Aynasız fotoğraf makineleri ile kızılötesi fotoğraf çekim (Sadece Low Pass filtrenin çıkarılması)

Gelişen teknolojiye paralel olarak DSLR yanında Aynasız fotoğraf makineleri de fotoğrafçılık dünyasında boy göstermeye başladılar. Görünür ışıkla olan çekimlerdeki avantaj / dezavantajlarını karşılaştırdığım zaman hep DSLR makineleri tercih ediyordum. Fakat makine seçim sayfasında da belirttiğim üzere kızılötesi çekim esnasındaki tartışılmaz üstünlüklerinden dolayı kızılötesi fotoğrafçılıkta artık ibrenin aynasız fotoğraf makinelerinden yana olduğunu keşfetmem uzun sürmedi. Bunun için bir adet Sony A7R edinerek Full Spectrum olarak çevirdim. Bir önceki 3. maddede saydığım 2 adet avantaj kriterlerine ek olarak:

  • Odaklama esnasında DSLR makineler gibi ayrı bir sistem değil de sensörden gelen bilgi kullanıldığı için odaklama sorunları ve kalibrasyon ihtiyacının olmaması,
  • Full spectrum olarak çevrilmiş olsalar dahi, lens önüne filtre takıldığında bile sanki filtre takılmamış gibi görerek çekim ve kadrajlamanın mümkün olması,
  • Odaklama ve kalibrasyon sorunları olmamasından dolayı lens önüne farklı dalga boylarında filtrelerin kullanılabilmesi. (590nm, 665nm, 720nm, 850nm gibi.)

maddeleri eklenebilir.

Özet olarak

Daha da açıklayıcı olmam gerekirse aynasız makinelerde vizördeki ve LCD ekrandaki görüntü sensörden gelen bilgi vasıtasıyla oluşturulur. Haliyle makine Full Spectrum olarak çevrilip lens önüne filtre takılsa bile, makine hala kızılötesi bölgede görüntü yakalayabileceği için bu görüntü vizör ve LCD ekrana aktarılır. Ayrıca bu bilgi üzerinden odaklama yapıldığından farklı lenslerde bile odaklama sorunları ortadan kalkmış olur.

Etiket(ler): , , , .Yer işareti koy Kalıcı Bağlantı.

İsmail UĞURBAŞ hakkında

28.08.2009 tarihinde Nikon D40 edinerek başladığı fotoğraf serüvenine 19.05.2012 tarihinde kızılötesi renk kattı. Genellikle doğayı fotoğraflar. 1982 doğumludur, İzmirde ikamet eder, Ege Üniversitesi Ege Meslek Yüksek Okulu İklimlendirme - Soğutma mezunudur ve mesleği Soğutma Teknikerliği'dir. Hobileri Fotoğrafçılık ve Hi-Fi'dir. Ayrıca İzmir merkezli Kadraj Fotoğraf Topluluğu yöneticilerindendir.

Kızılötesi Fotoğraf Çekim Deneyimlerim için 4 cevap

  1. HAYRİ BALİ diyorki:

    Merhaba,
    Kızılötesi çekim benim de ilgi alanım. Bunun için Nikon D7100 alarak bir arkadaşa modifye ettirdim. çektiğim karelerin PS’ta editlenmesi konusunda desteğe ihtiyacım var. Bu konuda yardımcı olabilirseniz sevinirim. FB sayfamda bazı kareleri paylaştım. (yapabildiğim kadarı ile) ama tam olarak istediğim gibi değil. Yorumlarınızı ve önerilerinizi bekliyorum.
    Hayri Bali – İstanbul

    • iugurbas diyorki:

      Merhabalar Hayri Bey, öncelikle Nikon D7100 gibi nispeten pahalı ve sınıfsal olarak yukarılarda olan bir gövdeyi çevirme cesaretinizden dolayı sizi tebrik ediyorum. Facebook sayfanızda çevrilmiş D7100 ile çekilmiş fotoğraflarda teknik olarak bir sıkıntı/kusur gözlemlemedim. Fotoğraflar “pozlama süresi” dışında işleme olarak gayet başarılılar. Tabi zevkinize göre işleme adımlarında değişiklik yapılabilir. Arzu ederseniz online workshop ile işleme konusunda yardımcı olabilirim. Saygılarımla.

  2. Hayati diyorki:

    Sürekli portre ve manzara çekmekten farklı bir şeyler yapmak istedim, en faydalı anlatım olarak sizin siteniz olduğu tartışılmaz en kısa sürede filtre ile çekimlere başlıyorum.. Teşekkürler.

    • iugurbas diyorki:

      Rica ederim 🙂
      Umarım kızılötesi fotoğrafçılık hoşunuza gider. Herhangi bir konuda yardımımı istediğiniz an çekinmeden sorabilirsiniz. Saygılarımla.

Yorumunuz bizler için önemlidir: