Kızılötesi Fotoğrafçılığa Giriş

Kızılötesi Fotoğrafçılığa Giriş

Low Pass Filtre Nedir?

Kızılötesi fotoğrafçılığa giriş için öncelikle sensör yapıları hakkında bilgi aktarmaya çalışacağım. Dijital fotoğraf makinelerinin sensörleri görünür ışığa duyarlı oldukları kadar yakın kızılötesi ışığa da duyarlıdırlar. Ancak fotoğraf makinelerinin asıl amaçları görünür ışıkla fotoğraf çekmek olduğundan üretim aşamasında sensörün önünde kızılötesi ışığın sensöre ulaşmasını engelleyen bir filtre takılır. Bu filtreye düşük dalga boylarındaki ışığı (görünür ışık) geçirmesinden dolayı Low Pass filtre denir. Fakat bu filtre yapısı itibariyle kızılötesi ışığı da az miktarda geçirir. Bu sayede mevcut fotoğraf makinemizle, kızılötesi filtre yardımıyla uzun pozlama sürelerinde kızılötesi fotoğraf çekebiliriz. (Gün ışığında fotoğraf makinesine bağlı olarak 2-20 saniye veya daha fazla.)

kızılötesi fotoğrafçılığa giriş

Sol tarafta sensörün üzerinde camgöbeği renkli low Pass filtre açıkça görülmektedir.

Low Pass filtre, kızılötesi fotoğrafçılığın önündeki en büyük engeldir. Çünkü bu filtre kızılötesi ışığın geçmesini büyük ölçüde engellediğinden dolayı ancak uzun pozlama yaparak kızılötesi fotoğraf elde edilebilir.

kızılötesi fotoğrafçılığa giriş

Low-Pass filtresi çıkarılmamış bir Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Resimden de anlaşılacağı üzere Low Pass filtre, Kızılötesi tayftaki ışığın tamamına yakınını filtreleyerek kızılötesi ışığın sensöre ulaşmasını engeller.

Low Pass filtrenin işlevini örnek grafiklerden daha iyi anlayabiliriz:

Low Pass filtresi çıkarılmamış bir Dijital SLR'in tayf hassasiyet grafiği

Low Pass filtresi çıkarılmamış bir Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi çıkarılmış Dijital SLR'in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi çıkarılmış Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi, Kızılötesi ışığı geçirecek bir filtreyle değiştirilmiş Dijital SLR'in tayf hassasiyet grafiği.

Low Pass filtresi, Kızılötesi ışığı geçirecek bir filtreyle değiştirilmiş Dijital SLR’in tayf hassasiyet grafiği.

Kişisel deneyimlerim sonucunda giriş seviyesi DSLR fotoğraf makinelerinde (D40, D50, D70) pozlama süresinin oldukça düştüğünü gözlemledim. Bunun sebebi orta ve üst seviye DSLR fotoğraf makinelerinde (D90, D300, D700) kızılötesi ve ultraviyole ışığın fotoğraf kalitesine olumsuz etkisini azaltmak için daha kaliteli Low Pass filtre kullanılması, bir başka deyişle kızılötesi ışığı daha fazla bloke etmeleridir. Nikon D40 marka/model fotoğraf makinesiyle 1-2 saniye pozlamayla çekilebilen bir kare, Nikon D90 marka/model bir fotoğraf makinesiyle aynı diyafram ve iso değerlerinde ancak 20-60 saniye pozlama ile çekilebilir.

Bazı Fotoğraf makineleri Kızılötesi çekim seçeneğine sahiptir.

Bazı dijital kameralarda ise sensör önündeki Low Pass filtre makine ile gelen bir ayar sayesinde kaldırılabilmektedir. Sony DSC-F828 model fotoğraf makinesinde “Night Shot Mode (Gece Çekim Modu)” ayarı ile sensör önündeki Low Pass filtre kalkar ve objektifin önüne kızılötesi filtre takılırsa kızılötesi fotoğraf makinesi elde edilmiş olur. Detaylı bilgi için arama motorlarında Sony DSC-F828 Nightshot Hack olarak aratırsanız detaylı yazı ve videolu anlatımlara ulaşabilirsiniz.

Kızılötesi fotoğrafçılığa giriş için bir deneme yapalım.

İlk olarak yapmamız gereken fotoğraf makinemizin kızılötesi ışığa duyarlı olup olmadığını test etmek. Bunu anlayabilmemiz için iki şartı sağlamamız gerekir:

1- Bir adet TV kumandası
2- 3-4 saniye pozlama süresinde ışık patlamasına izin vermeyecek şekilde görece karanlık bir ortam.

kızılötesi fotoğrafçılığa giriş

Kızılötesi Hassasiyet Testi

Bunlar sağlandıktan sonra makinemizi 3 saniye pozlamaya ayarlayıp sabit bir yere bırakıyoruz. TV kumandası ile herhangi bir tuşa sürekli basarken kumandanın sinyal gönderen ledini fotoğraflıyoruz. Aşağıdaki fotoğraflara benzer bir sonuç çıkması gerek:

Örnek fotoğraflara benzer bir sonuç elde ettiyseniz mevcut fotoğraf makineniz kızılötesi ışığa duyarlı demektir. Bundan sonra bir adet kızılötesi filtre edinip Kızılötesi Fotoğraf Çekim Teknikleri sayfasında anlatılan tekniklerin birincisi ile kızılötesi fotoğrafçılığa giriş yapabilirsiniz.

Kızılötesi Işık Nedir?

Kızılötesi Işık Nedir?

Elektromanyetik Tayf ve Işık

Kızılötesi ışık nedir sorusuna cevap aramak için ilk olarak elektromanyetik tayfın ve ışığın ne demek olduğunu da irdelememiz gerekir. Elektromanyetik tayf (ışık spektrumu da diyebiliriz), elektromanyetik radyasyonun frekansları, dalga boyları ve foton enerjilerinin çeşitliliğinin bütünüdür. Işık ise elektromanyetik tayfın belirli bir kısmındaki elektromanyetik ışınımdır. “UV Işık”, “Kızılötesi Işık” ve “Görünür Işık” ışık çeşitlerine birer örnektir.

Kızılötesi ışık nedir?

Elektromanyetik tayfta kızılötesi ışık tayfının dalga boyu aralığı 700nm ila 1000000nm (1mm)’dir. (nm = nanometre = 10-6mm). Kızılötesi ışık, 700nm dalga boyundan başlayıp radyo dalgalarına kadar uzanmaktadır. Bu aralıkta 700 – 1500nm arası “yakın kızılötesi”, 1500 – 7000nm “ara kızılötesi”, 7000 – 1000000nm ise “uzak kızılötesi” olarak adlandırılır. Kızılötesi fotoğrafçılıkta bizi ilgilendiren bölge ise yakın kızılötesi aralıktır.

Görme ve Kızılötesi ışık ile ilişkisi

Görme, gözün arka bölümünde retina tabakasındaki fotoreseptör hücrelerinin ışık fotonlarını algılayıp sinirsel uyarıya çevirmesidir olayıdır. Fotoreseptör hücreleri yalnızca 400 – 700nm dalga boyu aralığındaki ışık tayfına duyarlı olduğundan, insan gözü için “görünen ışık” yalnızca bu aralıktır. Yani 400nm’nin altındaki (morötesi-ultraviyole) ve 700nm’nin üzerindeki (kızılötesi-infrared) dalga boylarına ait ışık tayfları fotoreseptör hücrelerini uyaramaz. En yüksek uyarı 600nm dalga boyu civarında olur.

Kızılötesi ışık nedir?

Görülebilen ışık spektrumu.

 

Kızılötesi ışığın tarihçesi

Kızılötesi ışık, 19. yüzyılda yaşamış bir gökbilimci olan Wiliam Herschel tarafından keşfedilmiştir. Herschel, üçgen bir prizma kullanarak güneşten gelen ışığın kırılmasını sağlamış, oluşan tayfın tüm renklerine ve kırmızının altına da termometreler yerleştirmiştir. Gözlemlerinde en çok ısınan bölgenin kırmızının altındaki bölgenin olduğunu tespit etmiş ve keşfettiği ışığa da “Kalorifik Işınlar” ismini vermiştir. Kızılötesi terimi ise 19. yüzyılın sonlarına kadar literatüre girmemiştir.

Çeşitli Kızılötesi ışık kaynakları:

  • Güneş
  • Mum ışığı
  • Ateş
  • Incandescent (Akkor flamanlı klasik) Ampuller
  • Halojen Ampuller
  • Kızılötesi ışık ledleri (Güvenlik kameraları ve webcam’larda sıkça kullanılırlar.)

Güneş ışığı mevcudiyetinde %44 görünür ışık, %48 Kızılötesi, %7 Ultraviyole ışık ihtiva etmektedir. Görüldüğü üzere gündüz açık hava şartlarında hatırı sayılır miktarda kızılötesi ışık vardır ve biz bunu göremeyiz.

Güneşin yaydığı ışığın içeriği

Güneşin yaydığı ışığın içeriği.

 

Kızılötesi ışık ihtiva etmeyen ışık kaynakları:

  • Floresanlar
  • Aydınlatma amaçlı kullanılan LED’ler