Lens Seçimi
Öncelikle belirtmem gerekir ki bu yazıdaki lens seçimi tavsiyeleri, DSLR fotoğraf makinelerinde (dönüştürülmemiş) lensin önüne filtre takarak gerçekleştirilecek çekimler içindir.
Gelişen teknoloji sonrasında dijital fotoğraf makineleri ailesinin yeni üyeleri olan aynasız fotoğraf makinelerini kızılötesi fotoğraf çekmek için çevirdiğimizde veya çevirmeden lens önüne filtre kullanırken de odaklama sorunsuz şekilde yapılabilmektedir. Bu tip sorunlardan muzdarip olmamanız adına size aynasız tip fotoğraf makine kullanmanızı şiddetle tavsiye ederim.
Kızılötesi fotoğrafçılık için modifiye edilmiş ve Liveview (Canlı Önizleme) modu olan DSLR fotoğraf makinelerinde kızılötesi fotoğraf çekerken odaklama hataları olmayacağı için sabit veya zoom özellikli lensleri rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Bunun dışında, fotoğraf makinesinde modifikasyon yapmayacaksanız ve DSLR fotoğraf makinesi kullanacaksanız lens seçimi yaparken tercihinizi prime lenslerden yana kullanmanız doğru odaklama yapabilmeniz açısından daha uygun olur. Bunun nedeni odak uzaklığı değişen (zoom özellikli) lenslerde odak uzaklığı değişince odaklanmış görüntünün sensöre olan mesafesi de değişkmektedir. Görünür ışıkla çekim yaparken değişik odak uzaklıklarında görüntü her zaman sensörde oluşur. Bunun sebebi lenslerin görünür ışıkla çalışırken farklı odak uzaklıklarında bile görüntüyü sensörde oluşturacak şekilde dizayn edilmeleridir. Prime lenslerde odak uzaklığı sabit olduğu için netleme telafisini yapmak daha pratiktir. Lens seçimi için size fikir vermesi açısından kısa bir süre kullandığım “Nikon AF-S 50mm f/1.8G” lensin kızılötesi performansından zoom lenslere nazaran oldukça memnun kaldığımı belirtmek isterim.
İşte bir örnek:
Şimdiye kadar kullandığım ve performansından memnun olduğum Lensler:
AF-S DX 10-24mm F3.5-4.5G ED (Ultra-geniş açı için şiddetle öneririm.)
AF-S DX 18-55mm F3.5-5.6G ED
AF-S DX 18-55mm f/3.5-5.6G VR
AF-S DX 18–55mm f/3.5–5.6G VR II
AF-S DX 18-105mm f/3.5-5.6G ED VR (Tüm odak uzaklıklarında şaşırtıcı derecede keskin sonuçlar veriyor.)
AF-S DX 18-140mm f/3.5-5.6G ED VR
AF-S DX 35mm f/1.8G
AF-S 50mm f/1.8G
AF 50mm f/1.8D
AF 50mm f/1.4D
AF 20mm f/2.8D
AF-S 85mm f/1.8G
AF 85mm f/1.8D
AF 85mm f/1.4D
Netleme, Netleme Telâfisi
Her ışığın kendine özgü kırılma indisinin olmasından dolayı kızılötesi ışığın da görünür ışıktan farklı bir odak noktası olacaktır. Kızılötesi ışık normal ışıktan daha az kırılmaya uğradığı için lensinizle netleme yapmaya çalıştığınızda makineniz görünür ışığa göre odaklama yapacak ve kızılötesi görüntü sensörün arkasında oluşacaktır. Görüntünün sensörde oluşabilmesi için netleme telafisi yapmamız gerekir. Aksi takdirde görüntü sensörün arkasında oluşur ve bunun sonucunda bulanık bir fotoğraf çekmiş oluruz.
Fotoğrafları 1. veya 2. No’lu yöntemle, yani kızılötesi filtre kullanarak çekecekseniz elle netleme telafisi yapmanız gerekir. Elle netleme telafisini nasıl/ne kadar yapmanız gerektiğini deneme yanılma yöntemiyle belirlemeniz gerekecek. Filtre kullanmanın en büyük dezavantajı budur. 50mm lens ile 1,8 diyafram açıklığında sabit bir objeye odaklama yapıp bir adet örnek fotoğraf çektim. Normal olarak fotoğrafta netlediğim bölgenin arka kısmı net çıktı. Daha sonra odaklama halkasını saat yönünde 1 çentik hareket ettirerek tekrar fotoğrafladım. (Bu durumda odaklama halkası üzerindeki lastik çentiklerini kılavuz/skala olarak kullandım). Net alan, odaklamak istediğim alana biraz daha yaklaşmıştı. En keskin fotoğrafı saat yönünde 2 çentik hareket ettirmek suretiyle yakaladım. Bundan sonra otomatik netleme yapıp 2 çentik elle netleme telafisini yaptıktan sonra odaklama modunu otomatik netlemenin devreye girmemesi için manuel’e alıp fotoğrafı öyle çektim.
Lens Seçimi için şimdiye kadar aktardıklarım prime lensler için geçerliydi.
Zoom lenslerde işler yukarıda da değindiğim gibi biraz daha karmaşıklaşıyor. Örneğin 18-55 lensi örnek verecek olursam, 18mm’de netleme telafisi için odaklama halkasını çevirme miktarı 35 veya 55mm de aynı olmadığını gördüm. Ayrı odak uzaklıkları için netleme telafisini pratiğe dökmek oldukça zor olacaktır. Bu nedenle 1. ve 2. No’lu yöntemle kızılötesi fotoğraf çekimi için prime lens tavsiye ediyorum.
Resimden de anlaşılacağı üzere farklı dalga boyuna sahip renklerin odak noktaları da değişmektedir. Bu durum aslında kızılötesi fotoğrafçılık haricinde de sorun yaratan bir durumdur. Kromatik Aberasyon denilen renk sapmasının nedeni renklerin farklı odak noktalarının olmasıdır. Nikon’un ED (Extra-low Dispersion Glass) teknolojisi de bu farklı renk odak noktalarını aynı noktaya mümkün olduğunca yaklaştırıp daha keskin fotoğraflar çekmemizi sağlamayı amaçlar. Şimdi konuyu fazla dağıtmadan kızılötesi filtre takınca senaryoda nasıl değişiklik oluyor ona bakalım:
Resimdeki kırmızı çizgi kızılötesi filtre takıldığında oluşacak kızılötesi görüntü odağını temsil etmektedir. Odak noktasını sensöre düşecek şekilde eşitlemek için elle netleme telafisi yapmak şarttır. DSLR Fotoğraf makinenizi kızılötesi fotoğrafçılık için 2. No’lu veya 3. No’lu yöntemlerde belirtilen şekilde modifiye ettiyseniz ve mekanik beceriniz elveriyorsa odaklama kalibrasyonunu kendiniz yapabilirsiniz: Kızılötesi Çevrilmiş Fotoğraf Makinelerinde Netleme Kalibrasyonu.
Bazı markaların Kızılötesi netleme çizgisine sahip lensleri mevcuttur. Bu tip bir lens alırsanız nispeten işiniz kolaylaşır. Fakat ekstra bir lens masrafına girmektense ekstra gövde alınıp modifiye etmek daha mantıklı bir hareket olacaktır.